خودروهای فرسوده

 آلودگی هوای کلانشهر های کشور ما به ویژه تهران به یک قصه تکراری مخصوصاً در فصل سرد سال تبدیل شده است. تحلیل های مختلفی برای این مشکل انجام شده که گرهی از مشکلات هم باز نمی کند. این روزها، مصرف مازوت، علت اصلی این مشکل عنوان می شود. در حالی که خودروهای فرسوده به راحتی در سطح شهر تردد می کنند. برای درک بهتر نقش خودروهای فرسوده در تشدید آاودگی هوا باید گفت بالغ بر سه میلیون دستگاه خودرو فرسوده در سطح کشور در حال تردد می باشند که مصرف سوختشان چندین برابر خودروهای معمولی بوده و در نتیجه یک آلاینده قوی تر به شمار می روند. اگر این روند ادامه یابد، تا ۴ سال آینده، به هشت میلیون خودرو فرسوده خواهند رسید. یعنی چهره کلانشهرها سیاه تر از این خواهد شد.

تا قبل از این خودروسازان باور داشتند که سهم خودروهای فرسوده در ایجاد این مشکل، ۷۰ درصد و  سی درصد آن هم به نیروگاه‌ ها و واحد های صنعتی تعلق دارد. اما اخیراً جای این دو عامل، عوض شده و مصرف مازوت به متهم ردیف اول تبدیل شده است. شبکه های اجتماعی در این ماجرا به شدت دخیل بودند. البته این به معنای نادیده این فاکتور آلاینده هوا نیست. اما به هر حال خودروسازان نباید از این مهم غافل شوند.

پر واضح است که مشکلات مختلف از جمله تحریم ها و مسائل اقتصادی، اجازه نمی دهد که صنعت خودروسازی در یک بازه زمانی کوتاه بتواند تکنولوژی های خود را به مرتبه ای برساند که در مصرف سوخت آنها تحول خاصی ایجاد شود. اما اسقاط و جایگزینی خودروهای فرسوده با خودروهای سالم کاری کم هزینه تر و عملی است که اتفاقاً ضروری هم می باشد.

طرح اسقاط خودروهای فرسوده از اوایل دهه ۸۰ آغاز شد و توجه ویژه ای به آن می شد. البته بعداً نام آن به مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت تغییر کرد. در این طرح، مالکان خودروهای فرسوده، مشمول دریافت تسهیلات برای این کار می شدند. در مراحل بعدی، واردکنندگان خودرو ملزم به اسقاط خودرو به ازای وارد کردن ماشین شدند. این اقدامات منجر به اسقاط تعداد بسیار بالایی خودرو فرسوده در سراسر کشور گردید. طبق آمار و ارقام موجود، تا انتهای سال ۹۱، نزدیک به یک ‌میلیون و چهارصد هزار خودرو فرسوده اسقاط شد. هر چند که پتانسیل کشور در این حوزه بسیار بالات بود. تا سال ۹۷، این روال به شکلی مناسب پیش می رفت. اما به مرور، تضعیف شد. چرا که هم واردات خودرو، ممنوع گردید و هم تولید خودرو کاهش یافت. سال گذشته، ۸۰۰۰ خودرو اسقاط گردیده که افت بارزی را نسبت به سال های پیشی دارد.

بنابر آنچه گفته شد، احیای خودروهای فرسوده امری مهم و در عین حال الزامی برای بهبود کیفیت هوا بوده که برخی، لغو ممنوعیت واردات خودرو را راهکار مناسب آن عنوان می کنند. یعنی مجدداً شرط واردات را اسقاط خودرو های فرسوده قرار دهند. از طرفی در نظر گرفتن طرح‌های مناسب به منظور اسقاط خودروهای فرسوده هم می تواند تا حدودی گره از این مشکل باز کند.